Đây là lần thứ 2 Giải thưởng được tổ chức sau lần đầu tổ chức thành công vào năm 2016. Các nhà khoa học nhận giải thưởng được cộng đồng khoa học công nhận là có đóng góp thực sự xuất sắc cho khoa học, là người đã hoàn thành hoặc đang chủ trì các công trình nghiên cứu thuộc 9 lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ (Toán học; Cơ học; Khoa học thông tin và khoa học máy tính; Vật lý; Hóa học; Các Khoa học về sự sống; Các Khoa học về trái đất; Khoa học biển; Khoa học môi trường và năng lượng). Các công trình đạt giải phải được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế uy tín hoặc được cấp bằng độc quyền sáng chế trong và ngoài nước. Mặt khác, các công trình khoa học ứng cử phải được tác giả công trình tổ chức triển khai ứng dụng ở Việt Nam, và được ghi nhận có đóng góp hoặc có triển vọng đóng góp đem lại hiệu quả lớn về kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng cho đất nước.

Hội đồng Giải thưởng do Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam quyết định thành lập (5-7 thành viên), hoạt động theo nguyên tắc dân chủ, tiến hành bỏ phiếu kín. Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẽ trao giải thưởng cho tác giả có công trình khoa học xuất sắc có tỉ lệ phiếu bầu đạt 3/4 trở lên tính trên tổng số thành viên tham dự.

Khác với các Giải thưởng Khoa học và Công nghệ các cấp, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa tôn vinh những công trình khoa học mang tính ứng dụng vào thực tiễn. Đặc biệt, Hội đồng Khoa học, Hội đồng Giải thưởng xem xét giá trị ứng dụng của công trình đối với kinh tế, xã hội và sự phát triển về con người, đất nước Việt Nam. Bởi vậy, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa có thể được trao cho nhà khoa học nước ngoài.

GS. VS Nguyễn Văn Hiệu, nguyên  Viện trưởng  Viện Khoa học Việt Nam, người sáng lập Giải thưởng Trần Đại Nghĩa cho biết: Giải thưởng này không hạn chế số lượng công trình được xét tặng; như năm 2016 đã có 2 nhà khoa học được trao Giải thưởng nhưng năm nay có thể nhiều hơn, điều này phụ thuộc vào chất lượng các công trình tham gia. Bên cạnh đó, Giải thưởng cũng khuyến khích việc giới thiệu các công trình tham gia và người giới thiệu phải là người của các cơ quan, đơn vị được xác nhận cụ thể, có uy tín. GS khẳng định kể cả đối với những công trình ứng dụng ở nơi xa xôi hẻo lánh, chúng tôi cũng sẽ đến tận nơi chứng nhận và xem xét. Giải thưởng cũng kỳ vọng những công trình được trao tặng phải là những kết quả chắc chắn, thực sự có giá trị ứng dụng và có đóng góp xuất sắc.

  Trực tiếp trao đổi, giải đáp thắc mắc của các đại biểu tham dự về Giải thưởng Trần Đại Nghĩa

Từ nay đến 31/12/2018, Cơ quan thường trực Giải thưởng sẽ tiếp nhận mọi hồ sơ cả trong và ngoài nước, giới thiệu ứng cử các ứng viên có công trình được ứng dụng trong thực tiễn đem lại những hiệu quả thiết thực cho Việt Nam. Tiếp theo Hội đồng khoa học chuyên ngành sẽ thẩm định và lựa chọn những hồ sơ xuất sắc nhất của từng chuyên ngành, đệ trình lên Hội đồng Giải thưởng xem xét quyết định trao giải.

Giải thưởng Trần Đại Nghĩa lần thứ hai (năm 2019) dự kiến sẽ được trao vào dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ (18/5), và 44 năm Ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.